Czytasz artykuł przygotowany podczas tworzenia symulatora życia pirata Corsairs Legacy przez studio Mauris, aby popularyzować tematykę morską oraz gry o piratach. Aktualności o projekcie możesz śledzić na naszej stronie internetowej, kanale YouTube oraz Telegramie.

W tym artykule doktor nauk historycznych Kirill Nazarenko opowiada o historii słynnego statku Jacka Sparrowa – Czarnej Perły, analizuje jej historyczny pierwowzór, a także omawia cechy statków z gry "Pirates of the Caribbean" oraz Latającego Holendra.

Witajcie! Dzisiejsza opowieść będzie o Czarnej Perle. Oczywiście każdy oglądał Piratów z Karaibów i każdy wie, że Jack Sparrow, główny bohater filmu, pływał na Czarnej Perle. Statek miał niezwykły los. Początkowo nazywał się „Slutty Wench”, później został zatopiony, a Jack Sparrow zawarł umowę z morskim diabłem Daveyem Jonesem, który podniósł go z dna morza i uczynił niezwykle potężnym.

Oczywiście statek głównego bohatera popularnego filmu musi wyglądać wyjątkowo, więc Czarna Perła jest cała czarna, podobnie jak jej żagle. A mimo że żagle są podarte, nie przeszkadza to statkowi być szybkim.

Statek Jacka Sparrowa „Czarna Perła”

Jeśli spojrzymy na ożaglowanie, zobaczymy, że jest to dość tradycyjny statek z trójmasztowym ożaglowaniem rejowym, typowym dla początku XVIII wieku.

Blinda (żagiel pod bukszprytem) oraz topmaszt nie są tu widoczne, ale ogólnie rzecz biorąc, jest to normalna fregata. To, że posiada wiosła wysuwane z dolnego pokładu – takie konstrukcje istniały, lecz nie na okrętach oceanicznych. Istniała nawet klasa fregat żaglowo-wiosłowych używanych na dużych rzekach lub w szkierach Morza Bałtyckiego.

W latach 70–90 XVIII wieku flota szwedzka posiadała kilka takich fregat, największy typ statków żaglowo-wiosłowych, choć i tak były mniejsze od fregat morskich. Również Austria miała flotyllę rzeczną na Dunaju, która wykorzystywała co najmniej jedną fregatę tego typu.

Jeśli chodzi o fregaty morskie, wiosła instalowano na nich bardzo rzadko. Częściej występowały na okrętach niższej rangi.

Na przykład na brygu „Merkury”, który zasłynął bitwą z dwoma silniejszymi tureckimi okrętami podczas wojny rosyjsko-tureckiej (1828–1829) na Morzu Czarnym, były wiosła. Gdy wiatr osłabł, wiosła przepychano przez otwory między furtami działowymi.

Jeśli chodzi o artylerię, należy pamiętać, że przez cały XVIII wiek fregaty miały maksymalnie działa dwunastofuntowe na dolnym pokładzie, a na górnym pokładzie odkrytym działa sześciufuntowe – co uważano za w pełni wystarczające.

W XVII wieku montowano działa o jeszcze mniejszym kalibrze. W XIX wieku, po wynalezieniu karonad – krótkich i lekkich dział – fregaty zaczęły otrzymywać karonady 24-funtowe na górnym pokładzie oraz działa długie o tym samym kalibrze.

Karonada

Karonady miały mały zasięg, a prędkość początkowa pocisku była niska, ponieważ ładunek prochowy musiał być zmniejszony. Były montowane na czopie obrotowym, a większy ładunek mógł go oderwać.

Mimo to na małym dystansie zadawały ogromne zniszczenia i świetnie nadawały się do strzałów kartaczowych.

Jeśli mówimy o założeniach gry, to w mojej opinii w grze „Pirates of the Caribbean” moc artylerii jest przesadzona, aby przyspieszyć i uatrakcyjnić bitwy.

W rzeczywistości bitwy artyleryjskie okrętów żaglowych były powolne i męczące, a zatopienie przeciwnika samą artylerią było bardzo trudne. Łatwiej było podpalić statek lub uszkodzić mu maszty.

Załogi okrętów często nie były uzupełnione do 100%, więc okręt mógł prowadzić ogień skutecznie tylko z jednej burty; przy strzelaniu z obu szybkość ognia drastycznie spadała. Na statkach pirackich brakowało ludzi do obsługi dział.

W wersji gry Sea Dogs: New Horizons załoga statku to 428 osób, podczas gdy na prawdziwej fregacie XVIII wieku było to ok. 150. Załoga Czarnej Perły w liczbie 324 również jest przesadzona.

Czarna Perła w wersji „Corsairs: New Horizons”

Narysowana Czarna Perła wygląda całkiem nieźle. Mocne wygięcie pokładu było charakterystyczne dla statków XVII wieku, lecz w XVIII wieku zmniejszało się dzięki postępowi w konstrukcji kadłuba. Burty były pochylone do wewnątrz, aby zwiększyć wytrzymałość.

Wyraźnie widoczna jest również galeria rufowa, gdzie znajdowały się toalety oficerskie. Toaleta dla załogi znajdowała się na dziobie pod bukszprytem.

Czarna Perła w filmie „Piraci z Karaibów”

Filmowa wersja – z mgłą i szkieletami – ma podarte żagle, ale ogólny kształt kadłuba jest podobny. Jednakże 26 dział 24-funtowych to za dużo jak na okręt tego typu.

Istnieje wersja, że pirat Henry Morgan miał statek podobny do Czarnej Perły, lecz w dostępnych źródłach nie ma na to dowodów. Nazwa „Czarna Perła” nie odpowiada nazwom statków z XVII wieku. Piraci nadawali statkom żartobliwe nazwy, np. „Queen Anne’s Revenge” lub „Slutty Wench”.

Henry Morgan posiadał dwa statki: Merchant Jamaica i Oxford, przy czym ten drugi był fregatą królewską. Ostatnie doniesienia o rzekomym odnalezieniu Merchant Jamaica są słabo uzasadnione – odnaleziony statek miał jedynie 6 małych dział.

Figura dziobowa

W XVII i XVIII wieku na statkach rzadko zapisywano nazwę literami. Marynarze często byli niepiśmienni i rozpoznawali statek po figurehead – figurze dziobowej.

Na angielskich okrętach wojennych przedstawiano lwa – symbol herbu królewskiego. Na statkach o nazwach abstrakcyjnych, takich jak „Odważny” lub „Dzielny”, umieszczano postać kobiecą symbolizującą tę cechę.

Marynarze byli przesądni. W zawodach wysokiego ryzyka rodzi się wiele wierzeń. Kobiety były na statkach, mimo przesądu że „kobieta na pokładzie to pech”. Na wraku szwedzkiego „Vasa” znaleziono szczątki pięciu kobiet.

Wierzono także, że gwizdaniem można przywołać wiatr, ale gdy wieje – nie wolno gwizdać, bo wywoła to burzę. W skrajnych sytuacjach wbijano nóż w maszt, aby wywołać wiatr.

Nie wolno było pluć na pokład, ponieważ statek uważano za istotę żywą. Zmiana nazwy statku była złą wróżbą, nawet po zdobyciu go jako trofeum – dopuszczalne było tylko tłumaczenie nazwy.

Czarna Perła i Davey Jones

W „Piratach z Karaibów” marynarze wierzyli w morskiego diabła Daveya Jonesa, który przechowuje dusze marynarzy na dnie morza. Wierzono, że można z nim negocjować – niektórzy kapitanowie mieli z nim „kontrakt”.

Legenda o Latającym Holendrze mówi, że kapitan sprzedał duszę diabłu, by pomógł mu opłynąć Przylądek Burz. Diabeł pomógł, lecz kapitan złamał przysięgę, więc dusza jego i załogi została potępiona, a statek wiecznie błądzi po morzach.

Czarna Perła nawiązuje do tej legendy. Sparrow zawarł kontrakt z Daveyem Jonesem i może kontaktować się ze szkieletami i złymi duchami – zgodnie z wierzeniami marynarzy.

Pod względem religijnym starano się mieć na statku kapelana i miejsce do modlitwy. Hiszpańskie i portugalskie statki miały na masztach katolickie krzyże. Na statkach protestanckich kapitan mógł prowadzić nabożeństwa w razie braku duchownego.

Czarna Perła Jacka Sparrowa

Na zakończenie warto wspomnieć o symbolice. Na Czarnej Perle powiewa czarna piracka flaga z czaszką i skrzyżowanymi piszczelami. W chrześcijaństwie symbol ten oznacza życie wieczne. Czaszka i kości znajdują się pod krzyżem Golgoty, symbolizując Adama, którego grzech pierworodny został zmyty Krwią Chrystusa.

Piraci używali tej symboliki, aby pokazać, że są nieśmiertelni i nie warto z nimi walczyć.

Symbol ten występował także w wojsku, np. w 5. Pułku Huzarów w Prusach, a później w jednostkach pancernych i SS w Niemczech.

Mamy nadzieję, że artykuł okazał się dla Ciebie pomocny!

Dowiedz się więcej o projekcie Corsairs Legacy – Historyczny Symulator RPG o Piratach i dodaj go do swojej listy życzeń na stronie Steam.